Türkmenistan Cumhuriyeti

Orta Asya ülkelerinden olan Türkmenistan güneyden İran, batıdan Hazar denizi, kuzeyden Kazakistan, kuzeydoğudan Özbekistan, güneydoğudan Afganistan’la çevrilidir. En yüksek yerleri Kugintau Dağı (3319 m.) ve Kopet Dağı (2942 m.)’dır. Hazar Denizi’nin hemen yanı başında yer alan ve tuz yönünden zengin olan Karaboğaz Gölü, Türkmenistan toprakları içinde yer alır. Türkmenistan akarsu yönünden fakirdir. Atrek ırmağının bir bölümü Türkmenistan’ın içinde yer almaktadır. Tecen ve Murgap adlı akarsuları Karakum çölü içinde kaybolmaktadır. Amu Derya ırmağının çok az bir kısmı Türkmenistan sınırları içinde yer alır. Bunun dışında önemli bir akarsuyu yoktur. Ancak su ihtiyacının karşılanması için 900 km uzunluğundaki Karakum kanalı yapılmıştır. Bu kanal güneydedir. Topraklarının beşte dördünü Karakum çölü kaplamaktadır. Güney kısmında Kopet dağ kütlesi ve yaylalar yer alır. Topraklarının % 3.5′i tarım alanı, % 17′si otlak, kalanı ya kısmen otlak olarak kullanılabilen çöl veya tamamen çöldür. Türkmenistan’a kurak ve sıcak bir iklim hâkimdir. Yaz aylarında sıcaklık bazen 50 dereceye kadar çıkar. Kış aylarında ise bazen -25 dereceye kadar düştüğü olur.

Başkenti: Aşkabat

Yüzölçümü: 448.100 km2 (16 Aralık 1991)

Nüfus: 4,521,000.

Nüfusun Etnik Yapısı Grup Nüfus içindeki payı ( % )
Türkmen 87
Özbek 8.2
Rus 2.7
Kazak 1
Diğer 1.1

Dünyadaki Türkmen Varlığı: Afganistan’da 1 milyon, İran’da 7 milyon, Irak’ta 5 milyon, Suriye’de 1 milyon, KKTC’de 400 bin, Yunanistan’da 300 bin, Bulgaristan’da 2 milyon, Kosova’da 200 bin, Makedonyada 120 bin, Girit Adası’nda 10 bin, Rusya’da (Stavropol şehrinde, Stavropol Türkmenleri) 300 bin, Amerika’da 250 bin, Avustralya kıtasında 500 bin, Lübnan’da 70 bin, Ürdünde 50 bin, Mısır’da 200 bin, Türkiye’de 70 milyon. Çin’de (Doğu Türkistan) 6milyon.

Dili: Türkmen Türkçesi % 92 (Türkçenin Oğuz dil gurubundandır. Türkmenistan’da daha çok Güneybatı Türk lehçeleri ya da Oğuzca grubuna giren ve Azerbaycan Türkçesiyle Türkiye Türkçesine yakın bir dil kullanılmaktadır.) , Özbek Türkçesi % 4, Rusça %2, diğer %2

Komşuları: Kazakistan, Afganistan, İran, Özbekistan

Önemli şehirler: Aşkabat, Merv, Daşavuz, Kızılavrat, Türkmenbaşı (4 Bölge, 16 il). Aşkabat, ülkenin idare, ilim, endüstri ve kültür merkezidir. Burada eğitimsel, bilimsel ve entelektüel iş imkânları oluşmuş, ulaşım ve iletişim sistemleri ile ticaret, turizm, eğlence ve hizmet sektörleri gelişmiştir.

Dini: İslâmiyet. Ülkenin tüm bölgelerinde camiler bulunmaktadır. Onlardan en büyükleri Aşkabat, Gökdepe ve Gıpçak’taki camilerdir. Camilerden başka, diğer dinlere ait mabet yerleri bulunmaktadır.

İdari Yapı: Türkmenistan’ın en yüksek yasama organı,  Meclistir. Türkmenistan Meclisi seçim daireleri tarafından beş yıl süreyle göreve getirilen 125 milletvekilinden oluşmaktadır.

Meclis, anayasanın hazırlanması ve değiştirilmesi, kanunların yasalaştırılması, onların yerine getirilmesinin kontrolü hususlarında yetkilidir.

Türkmenistan’ın bir ordusu yoktur, güvenlik güçleri vardır. Sınırlarının korunması Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından sağlanmaktadır.

Kaynak: http://www.ulkuocaklari.org.tr/turk-dunyasi/turk-cumhuriyetleri/turkmenistan-cumhuriyeti-2