ARŞİV: Günümüz Türk Devletleri
Doğu Türkistan
Orhun yazıtlarında adı geçen kadim bir Türk boyu olan Uygur Türkleri, İkinci Göktürk Kağanlığı’nın yıkılmasının ardından kutsal Ötüken ormanını ele geçirerek Uygur Kağanlığını ilan ettiler. Yaklaşık iki yüzyıl boyunca Orta Asya’da hüküm süren Uygurlar kendilerine has bir alfabe geliştirdiler. Mani dinini benimseyerek yerleşik hayata geçen Uygur Türkleri tarihin en parlak medeniyetlerinden birini kurdular.
Gagauzlar
Günümüzde Moldova Cumhuriyeti’ne bağlı Gagauz Yeri Özerk Cumhuriyeti’nde yaşayan Gagauz Türkleri’nin toplam nüfusu 500.000’in üzerinde olup bunun sadece 250.000’i Gagauz Yeri’nde yaşamaktadır. Gagauz Türkleri’nin büyük bir bölümü, Moldova sınırları dışında Ukrayna, Romanya, Rusya ve Türkiye ile ABD ve çeşitli Avrupa ülkelerine yerleşmişlerdir.
Gagauz Türkleri’nin soy kütüğü hakkında iki tez bulunmaktadır.
Kırım Türkleri
Kırım Tatarları ya da Kırım Türkleri, Karadeniz’in kuzeyinde anavatanları olan Kırım Özerk Cumhuriyeti ile Özbekistan, Romanya, Rusya ve Anadolu’da yaşamaktadırlar. Toplam sayılarının 5 milyonun üzerinde olduğu tahmin edilen Kırım Türklerinin çok büyük bir kısmı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır. Günümüzde Kırım’da sadece 200.000 civarında Kırım Türkünün kaldığı bilinmektedir. Az bir kesimi ise Özbekistan, Romanya ve Rusya Federasyonu içlerinde yaşamlarına devam etmektedirler.
Türkmeneli
Türkmeneli, Irak’ta bir bölge ismidir. Bölgenin kuzey sınırındaki şehri Kerkük, Türkmenler için başkent sayılır. Türkmeneli ismi, köken olarak Türkmenlerden gelir. Tam açılımı “Türkmen-e(i)l-i” dir. Türkmenlerin ili, yurdu, ülkesi (Land of the Turkmens) anlamındadır. Bölge Irak sınırları içinde, Türkiye-Suriye-Irak sınırının kesiştiği noktadan başlayarak kuzeybatı-güneydoğu istikametindeki bir yayı içine alır.
Çuvaşistan
Çuvaş Türkleri, Rusya Federasyonuna bağlı Çuvaşistan Özerk Cumhuriyeti’nde müstakil Türk halkıdır. Türk toplulukları içinde dilleri ve kültürleri ile ayrı bir yere sahip olan Çuvaşlar, Türkçenin en eski hallerinden biri olan R Türkçesini konuşan tek Türk halkıdır. Pek çok kaynak tarafından antik Hun Türkçesinin devamı olarak kabul edilen R Türkçesinin temel özelliği sonu Z harfi ile biten Türkçe kelimelerin son sesinin R’ye dönüşmesidir. ‘Yıldız’ – ‘Cıldır’ gibi.
